So sánh, phân biệt sấy thăng hoa và sấy chân không

Sấy thăng hoa và sấy chân không được đánh giá là hai phương pháp làm khô nguyên liệu hàng đầu hiện nay. Những ưu điểm mà chúng mang đến cho sản phẩm cùng quá trình hoạt động có phần tương đồng khiến nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa các khái niệm này. Tìm hiểu bài viết sau để thấy được sự khác biệt của hình thức sấy thăng hoa và chân không một cách rõ ràng nhất!

Sấy thăng hoa là gì?

Sấy thăng hoa hay còn được gọi là sấy đông khô là công nghệ làm khô vật liệu tiên tiến nhất thời điểm hiện tại. Bằng cách đông cứng nguyên liệu thô rồi sau đó mới chuyển sang buồng sấy, đá rắn sẽ chuyển hóa trực tiếp sang thể hơi (không qua giai đoạn hóa lỏng) và loại bỏ nước ra ngoài.

Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý làm việc của sấy đông khô dựa trên cơ chế thăng hoa nước. Trước khi sấy, nguyên liệu được cấp đông nhanh ở nhiệt độ -40 đến -80 độ C. Sau đó, tiến hành hút chân không để làm giảm áp suất môi trường xung quanh. Đồng thời nhiệt vẫn liên tục được bổ sung nhờ bộ phận cấp nhiệt, khiến các tinh thể đá hóa hơi, thoát ra ngoài và sấy khô sản phẩm.

Quy trình sấy

Quy trình sấy thăng hoa tương đối phức tạp và thường trải qua ba giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1: Làm lạnh đông

Cấp đông là giai đoạn quan trọng nhất của quá trình sấy đông khô. Mục đích của việc làm này là để đảm bảo sản phẩm đông cứng hoàn toàn và có thể trải qua quá trình thăng hoa hiệu quả nhất.

Giai đoạn 2: Sấy sơ cấp 

Sấy sơ cấp bản chất là làm thăng hoa nguyên liệu trong môi trường áp suất thấp kết hợp gia nhiệt liên tục. Khi kết thúc quá trình sấy sơ cấp, khoảng 93% lượng nước trong mẫu được giải phóng ra ngoài. Đây cũng là bước mất nhiều thời gian nhất trong toàn bộ chu trình sấy đông khô.

Giai đoạn 3: Sấy thứ cấp (giai đoạn hấp phụ)

Ở giai đoạn 3, nhiệt tiếp tục được đưa vào buồng sấy nhằm loại bỏ tối đa phần hơi ẩm còn sót lại trong sản phẩm. Kết thúc chu trình, độ ẩm thành phẩm chỉ vào khoảng 2%, vật được làm khô gần như hoàn hảo.

Sấy chân không là gì?

Sấy chân không là quá trình làm khô vật sấy trong điều kiện áp suất thấp, gần như là chân không. Ở môi trường này, nước sẽ sôi ở nhiệt độ thấp hơn bình thường. Nhờ vậy, quá trình bay hơi diễn ra nhanh chóng, giúp sấy khô nguyên liệu trong thời gian ngắn.

Nguyên lý hoạt động sấy chân không

Sấy chân không hoạt động dựa trên nguyên lý chênh lệch áp suất giữa bề mặt sản phẩm và môi trường xung quanh. Áp suất trong buồng sấy giảm đến giá trị cần thiết nhờ hệ thống bơm hút chân không. Cùng lúc đó, bộ phận gia nhiệt tiến hành cấp nhiệt cho buồng sấy, làm nước sôi ở khoảng 30-40 độ C. Nhiệt độ sôi thấp, kéo theo sự bay hơi nhanh và nước dễ dàng được khuếch tán ra ngoài.

Quy trình sấy

Đều sấy ở môi trường áp suất rất thấp nhưng điểm khác biệt lớn nhất giữa 2 quá trình sấy thăng hoa và chân không là ở sấy chân không, nguyên liệu không qua cấp đông mà được sơ chế rồi đưa thẳng vào buồng sấy. Các giai đoạn còn lại được thực hiện tương tự như phương pháp sấy thăng hoa ở trên.

Xem thêm:  Giá máy sấy thăng hoa và giải pháp thay thế hiệu quả

So sánh sấy thăng hoa và sấy chân không

Dựa trên đặc điểm, nguyên lý hoạt động cũng như quá trình làm việc của 2 loại công nghệ, có thể rút ra một số điểm khác biệt giữa sấy thăng hoa và sấy chân không như sau:

Sấy thăng hoa và sấy chân không có nhiều điểm khác biệt

Như vậy, sấy thăng hoa và sấy chân không đều là những giải pháp ưu việt trong ngành sản xuất và chế biến nông sản, thực phẩm,..chất lượng cao. Tuy nhiên, dựa trên đặc điểm và hoạt động của chúng, có thể đưa ra một số nhận xét sau:

Ưu điểm của sấy thăng hoa chủ yếu tập trung vào các khía cạnh vi lượng, vitamin, màu sắc và mùi vị. Chúng đem lại chất lượng sản phẩm tốt hơn nhiều so với sấy chân không, nhưng chi phí sấy cũng cao hơn. Đồng thời công nghệ này chỉ sấy được một số sản phẩm nhất định nhạy cảm với nhiệt, dễ bị biến đổi cấu trúc như bơ, sầu riêng,… Trong khi đó, sấy chân không thích hợp hơn với các nguyên liệu ít nhạy với nhiệt như thịt, cá,…cho thời gian sấy nhanh, chất lượng tốt không kém sấy thăng hoa.

Nhìn chung, sấy thăng hoa và sấy chân không vẫn là các phương pháp chưa được ứng dụng nhiều hiện nay. Bởi lý do lớn nhất chính là chi phí đầu tư quá cao. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ không đủ khả năng tài chính để trang bị thiết bị này vào hệ thống sản xuất của mình. 

Giải quyết vấn đề trên, công nghệ sấy lạnh SASAKI thế hệ mới ra đời. Trên cơ sở cải tiến phương pháp sấy lạnh thông thường và được nâng cấp thêm nhiều tính năng vượt trội. Máy sấy lạnh SASAKI cho phép sấy đa năng, đa dụng nhiều loại nông-lâm-thủy sản với thành phẩm có chất lượng cao, được xem là bước đột phá của ngành công nghiệp chế biến. Một số điểm khác biệt nổi bật giữa sấy lạnh SASAKI và hai hình thức sấy chân không-thăng hoa gồm có:

• Dải nhiệt rộng từ 10-80 độ C, cho phép sấy giòn, sấy dẻo, sấy một nắng nhiều loại vật liệu, kể cả những sản phẩm nhạy cảm với nhiệt
• Tích hợp công nghệ sấy 3 trong 1: sấy lạnh – sấy bơm nhiệt – kho lạnh cùng nguyên lý tuần hoàn khí kín giúp giữ lại tối đa dinh dưỡng, màu sắc, mùi vị sản phẩm.
• Tiết kiệm điện năng vượt trội lên đến 83% so với sấy nhiệt thông thường.
• Công suất đa dạng, có thể sấy tối đa đến 3000 kg nguyên liệu/mẻ, phục vụ nhu cầu sản xuất số lượng lớn.
• Chi phí đầu tư thấp hơn nhiều so với sấy thăng hoa hoặc chân không, đặc biệt 95% linh kiện máy có mặt tại Việt Nam, dễ dàng thay thế-sửa chữa.

Đây chắc chắn là giải pháp cứu cánh của nhiều doanh nghiệp trong nước với quy mô từ nhỏ đến lớn, mong muốn đem sản phẩm tốt nhất đến người tiêu dùng cũng như xuất khẩu!

Hy vọng rằng, thông tin về sấy thăng hoa và sấy chân không sẽ giúp bạn hình dung rõ hơn về ưu điểm, cũng như một số hạn chế nhất định của hai dạng công nghệ sấy này, từ đó đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với doanh nghiệp.

Để biết thêm chi tiết về sản phẩm máy sấy đa năng SASAKI, tham khảo thêm tại đây hoặc liên hệ theo số hotline: 0968 723 079

Trần Thị Thu Trang

Chủ tịch Tập đoàn nông nghiệp hữu cơ Orgen Corp SASAKI luôn theo đuổi 5 lợi ích cốt lõi để từ đó không ngừng phát triển, không ngừng cống hiến. Năm lợi ích đó là: "Lợi ích cho khách hàng, lợi ích cho nhân viên, lợi ích cho môi trường, lợi ích cho đất nước và cuối cùng là lợi ích cho doanh nghiệp".