Rau mã đề có tác dụng gì? Những lưu ý khi sử dụng mã đề

Rau mã đề có tác dụng gì là điều khiến nhiều người thắc mắc. Đây là một cây thuốc dân gian rất phổ biến, mọc dại ở các vùng làng quê Việt Nam. Loại cây này chứa vitamin C, K, được sử dụng thường xuyên trong các bài thuốc Đông Y, dùng để sắc lấy nước uống giúp lợi mật, lợi tiểu, chống ho,…

Đặc điểm của rau mã đề

Mã đề thuộc nhóm cây thân thảo, còn có tên gọi khác là “mã tiền xá” hay “Xa tiền thảo”, tên khoa học là Plantago asiatica L, thuộc họ Mã đề (Plantaginaceae). Cây mã đề sống lâu năm, sinh sản bằng cách chia nhánh hoặc hạt, thường có ở những nơi ẩm ướt, đất thịt, mềm.

Đặc điểm chung

Mã đề thân thảo, cao 10 – 15cm, lá hình thìa, gân hình cung, màu xanh đậm, được sử dụng cả thân, lá, rễ để làm thuốc. Loại cây này có tính lạnh, vị hơi ngọt, được sử dụng nhiều trong các bài thuốc dân gian. Cây có thể dùng tươi hoặc phơi khô và thêm vào các bài thuốc đông y trị bệnh.

Thành phần hóa học

Mã đề có chứa nhiều thành phần hóa học, trong đó có vitamin A, C, K, giàu canxi, glucozit. Trong hạt mã đề còn chứa chất nhầy, axit plantenolic, đều là các thành phần có những lợi ích nhất định với sức khỏe.

Trong dân gian, cây mã đề được biết đến là một loại thuốc nam có nhiều công dụng. Y học hiện đại cũng đã nghiên cứu và chiết xuất các thành phần của mã đề để làm thuốc.

Tác dụng của rau mã đề

Cây mã đề có nhiều giá trị không những trong y học mà còn trong cuộc sống, sử dụng chữa bệnh hoặc làm thực phẩm ăn hàng ngày. 

Công dụng của rau mã đề làm thực phẩm

Ở nước ta, cây mã đề được trồng hoặc mọc dại rất nhiều. Tác dụng của lá mã đề tươi là sử dụng như một loại rau, ăn sống hoặc nấu chín lá non, làm những món xào, súp, hầm với lá già. Các món canh giúp trị bệnh đái ra máu hay đau buốt niệu đạo nhanh chóng. Cháo mã đề có tác dụng trị đờm, thanh nhiệt, sáng mắt, lợi tiểu được nhiều người ưa thích. 

Ngoài ra, rau mã đề phơi khô và ngâm với dầu (dầu hướng dương, dầu oliu, dầu dừa,…) để có thể dùng tại chỗ. Hoặc có thể nấu nước uống mát, bổ thận, đào thải chất độc. Tuy nhiên, không nên sử dụng quá nhiều vì có thể dẫn tới mất nước. 

Công dụng rau mã đề trong y học

Các thành phần của cây mã đề có rất nhiều công dụng hữu ích cho chức năng lợi mật, lợi tiểu, chống viêm, chống ho, tiêu đờm, giảm kiết lỵ,… Trong đông y, mã đề được sử dụng làm bài thuốc chữa các bệnh như:

• Viêm cầu thận mạn tính: Mã đề kết hợp với phục linh, rễ cỏ tranh, mộc thông, hoàng bá, hoàng liên,… sắc nước uống.
• Viêm bàng quang: dùng mã đề với phục linh, trư linh, rễ cỏ tranh, hoàng bá cùng một vài vị thuốc khác sắc uống khoảng 1 thang là cải thiện đáng kể.
• Viêm đường tiết niệu: Dùng mã đề, hoàng cầm, bồ công anh, kim tiền thảo, lá chi tử, ích mẫu, nhọ nồi, cam thảo, rễ cỏ tranh,… sắc uống khoảng 10 ngày.
• Viêm bể thận cấp tính: Kết hợp mã đề tươi với cỏ bấc đèn tươi, rễ cỏ tranh tươi, sắc uống từ 5 – 7 ngày.
• Sỏi bàng quang: Dùng mã đề với kim tiền thảo, rau diếp cá, sắc uống 5 ngày liên tục.
• Sỏi đường tiết niệu: Mã đề kết hợp với rễ cỏ tranh, kim tiền thảo, sắc uống 1 thang.
• Bí tiểu tiện: Sắc hạt mã đề, uống nhiều lần trong ngày hoặc kết hợp trà mã đề để cải thiện.
• Đái ra máu: Mã đề kết hợp với ích mẫu tươi giã nát và vắt nước uống.
• Thuốc lợi tiểu: Dùng mã đề và cam thảo sắc lấy nước uống trong ngày.
• Giảm ho, tiêu đờm: Mã đề, cam thảo, cát cánh, sắc uống khoảng 1 thang có thể giảm ho đáng kể và long đờm nhanh.
• Bệnh về phổi: Mã đề tươi rửa sạch, sắc nước uống 3 lần một ngày.
• Viêm gan siêu vi trùng: Mã đề, lá mơ, chi tử, nhân trần, thái nhỏ sấy khô và pha trà uống hàng ngày.
• Chảy máu cam: Mã đề tươi rửa sạch với nước ấm, giã nát, vắt lấy nước cốt uống để cầm máu và làm mát cơ thể. Nếu đang chảy máu thì lấy mã đề đắp lên trán, nằm ngửa để ngăn máu chảy.
• Chốc lở ở trẻ em: Mã đề tươi rửa sạch, thái nhỏ rồi đun lên để ăn hàng ngày đến khi bệnh thuyên giảm.

Có thể thấy rằng, đây là vị thuốc có rất nhiều tác dụng về điều trị những bệnh thường gặp. Bạn có thể dùng mã đề dưới dạng trà thảo mộc hoặc dược phẩm như cồn thuốc, viên nang,…

Cây mã đề đem lại rất nhiều lợi ích cho người sử dụng. Tuy nhiên, thực phẩm nào cũng vậy, phải được sử dụng đúng cách, đúng liều lượng, kết hợp đúng bài thuốc mới có thể đem lại hiệu quả tốt nhất

Những lưu ý khi sử dụng rau mã đề

Mã đề an toàn và lành tính. Tuy nhiên, không nên lạm dụng và tùy tiện dùng mã đề trong cuộc sống hàng ngày.

Không dùng mã đề thay nước uống

Nhiều người cho rằng, mã đề có tính mát gan, lợi mật, nên có thể phơi khô làm trà uống thay nước hàng ngày để bảo vệ gan. Tuy nhiên, việc sử dụng quá thường xuyên không tốt thậm chí là gây hại cho sức khỏe.

Không sử dụng mã đề vào buổi tối

Mã đề có tác dụng lợi tiểu. Vì vậy, tránh dùng mã đề vào buổi tối, khiến tiểu đêm nhiều lần, ảnh hưởng đến giấc ngủ. Đây cũng là loại thuốc tuyệt đối không sử dụng đối với những người thận yếu, suy thận.

Tránh dùng rau mã đề cho phụ nữ mang thai

Không nên sử dụng mã đề cho phụ nữ mang thai giai đoạn đầu. Các thành phần trong mã đề không tốt cho mẹ và bé, có thể gây sảy thai.

Rau mã đề có tác dụng gì là câu hỏi chung của rất nhiều người. Mã đề có nhiều tác dụng nhưng cần phải được dùng đúng cách, đúng liều lượng, kết hợp đúng bài thuốc. Muốn sử dụng mã đề làm thuốc chữa bệnh thì phải tham khảo ý kiến của chuyên gia và bác sĩ để tránh xảy ra những hậu quả không mong muốn.

Sasaki

Chủ tịch Tập đoàn nông nghiệp hữu cơ Orgen Corp SASAKI luôn theo đuổi 5 lợi ích cốt lõi để từ đó không ngừng phát triển, không ngừng cống hiến. Năm lợi ích đó là: "Lợi ích cho khách hàng, lợi ích cho nhân viên, lợi ích cho môi trường, lợi ích cho đất nước và cuối cùng là lợi ích cho doanh nghiệp".