Khám phá 7 công dụng của kỷ tử và các món ăn bổ dưỡng

Trong nhiều bài thuốc Đông y, công dụng của kỷ tử đối với sức khỏe bao gồm: tăng cường miễn dịch, đẹp da, giảm cân, tốt cho thần kinh, cải thiện sinh lý…  Hiện nay có đến 2 loại là hắc kỷ tử và câu kỷ tử đều mang đến tác dụng cho cơ thể nếu sử dụng đúng cách. 

Đặc điểm của hạt kỷ tử

Hạt kỷ tử là vị thuốc giúp bồi bổ cơ thể được dùng như vị thuốc trong Đông ý giúp bổ huyết. Hạt kỷ tử có tên khoa học là Lycium barbarum, được thu hái khi chuyển sang màu đỏ da cam. Hiện nay, loại hạt này bao gồm: kỳ tử đen và câu kỷ tử. 

– Hắc kỷ tử: Loại quả này quý hiếm ít gặp hơn nhưng tương tự công dụng của câu kỷ tử. Tên khoa học của hạt này là lycium ruthencium thuộc họ cà Solanaceae. Chúng thường mọc ở vùng phía đông ở cao nguyên Tây Tạng. Quả có dạng hình tròn, mọng nước khi chín có màu đen với đường kính khoảng 0,5cm. Khi đã sấy khô thì kỷ tử đen có vỏ ngoài nhăn nheo bên trong có hạt giống quả thận. 

– Câu kỷ tử: Nó có tên khoa học lycium barbarum L là cây thuốc quý mọc nhiều ở tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây, Vân Nam (Trung Quốc). Khi còn tươi, kỷ tử có hình quả trứng với màu đỏ sẫm hoặc đỏ vàng. Khi phơi khô, quả có hình bầu dục dài khoảng 1cm với vỏ tím đỏ hoặc đỏ tươi. 

Kỷ tử có vị ngọt tính bình có tác dụng trừ phong, bổ thận giúp tăng cường gân cốt… Các bạn có thể ăn quả tươi hoặc quả khô bởi nó mang đến nguồn dinh dưỡng tuyệt vời. Những vi chất, khoáng chất và vitamin trong kỷ tử bao gồm: đạm, đường, chất xơ, vitamin C, A, B2, B1, sắt, kẽm, magie… 

Công dụng của kỷ tử với sức khỏe con người 

Trong y học cổ truyền thì quả kỷ tử có những công dụng như: 

Hỗ trợ giảm cân

Kỷ tử với lượng calo thấp, giàu chất dinh dưỡng nên hoàn toàn có thể bổ sung trong chế hoạch ăn kiêng và giảm cân. Lượng đường có trong kỷ tử cũng tương đối thấp, chất xơ dồi dào. 

Cải thiện thị lực

Trong quả rất giàu zeaxanthin – chất chống oxy hóa mang đến nhiều lợi ích cho đôi mắt. Khi ăn hạt giúp điều trị tự nhiên những bệnh thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể ở người có tuổi. Hỗn hợp polisaccarit phân nhánh và proteoglycan giúp bảo vệ thần kinh của mắt. 

Một số nghiên cứu chỉ ra, công dung của kỷ tử giúp rút ngắn thời gian thích nghi của mắt trong bóng tối nên nhìn rõ hơn cả ở điều kiện ánh sáng mờ. Loại hạt này còn có tác dụng bảo vệ tế bào biểu mô ở võng mạc giúp chống lại stress oxy hóa. Vậy nên dược liệu này rất hữu ích giúp trì hoãn tiến triển của võng mạc tiểu đường. 

Tốt cho tế bào thần kinh

Công dụng của hạt kỷ tử đã được chứng minh trong nghiên cứu lâm sàng giúp bảo vệ thần kinh. Một nghiên cứu đã chỉ ra, kỷ tử giúp gia tăng của trí nhớ, cải thiện tập trung trước và sau. Lượng polysacarit có trong hạt kỷ tử giúp ngăn chặn sự tê liệt của tế bào thần kinh. 

Polysacarit trong kỷ tử ngăn chặn thần kinh tê liệt, cải thiện trí nhớ (Ảnh sưu tầm) 

Cải thiện khả năng sinh lý

Từ xa xưa, kỷ tử đã được biết đến với khả năng hỗ trợ sức khỏe sinh sản ở nam giới. Dược liệu được dùng để điều trị chứng vô sinh, hiếm muộn, di mông tinh, cải thiện số lượng và chất lượng của tinh trùng. Một số bài thuốc kết hợp cùng nhục thung dung, lộc giác giao, lộc nhung, đương quy, xuyên khung, đảng sâm, táo nhân, sinh địa… hỗ trợ nhiều trong sinh sản. 

Thải độc gan

Dinh dưỡng có trong kỷ tự bao gồm: glucose, arabinose, galactose, xyloza, rhamnose và fucose với nhiều tác dụng có lợi đối với tổn thương gan cấp tính. Betaine được chứng minh về tác dụng giảm tổn thương gan bằng cách tăng hoạt động chống oxy hóa đã giảm các chất trung gian gây viêm. 

Làm đẹp da

Lượng vitamin C, axit amin và beta – carotene trong hạt kỷ tử có tác dụng tốt trong điều trị lão hóa, nám da. Bên cạnh đó, betaine được chứng minh về hiệu quả ngăn ngừa tổn thương da do chiếu xạ tia cực tím. Đồng thời hoạt chất này còn ngăn chặn sự hình thành của nếp nhăn và các dấu hiệu lão hóa do tia UVB. 

Tăng cường hệ thống miễn dịch

Trong y học cổ truyền, công dụng của kỷ tử giúp ngăn chặn sự phát triển của bệnh ung thư nhờ thành phần hóa học thực vật và chất chống oxy hóa phong phú:

• Betaine được chứng minh là chất chống viêm liên quan đến quá trình ung thư ruột kết. 
• Peptide hòa tan trong nước kỷ tử có khả năng tăng cường cơ chế bảo vệ cơ thể giúp ức chế sự phát triển của khối u. Các nhà khoa học cho biết, chiết xuất từ thảo mộc bảo vệ và chống viêm loét đại tràng, ức chế tế bào ung thư. 
• Hạt này còn kích hoạt được tế bào T, B, đại thực bào, tế bào NK giúp điều chỉnh chức năng miễn dịch của cơ thể. 

Công dụng của hắc kỷ tử hay kỷ tử đỏ đối với cơ thể đã được biết từ xa xưa nên không chỉ được có trong các bài thuốc dân gian mà còn là thành phần 

Các món ăn bổ dưỡng từ kỷ tử

Hạt kỷ tử là một vị thuốc trong Đông y bổ máu  dùng để chữa bệnh can thận âm suy, lưng gối mỏi, hoa mắt, chóng mắt, nhức đầu, mắt kém… Ngoài sử dụng như một vị thuốc thì loại hạt này còn dùng để chế biến những món ngon bổ dưỡng. 

Trà táo đỏ kỷ tử hạ hỏa

Công dụng của kỷ tử và táo đỏ được biết đến rất nhiều trong làm đẹp với cách chế biến đơn giản thích hợp cho người bận rộn. Sau một thời gian sử dụng giúp cơ thể điều hòa, giải quyết tình trạng nóng trong. Cách làm như sau: 

Thành phần

– Táo đỏ, kỷ tử mỗi loại khoảng 6g. 

Cách làm

– Táo đỏ cắt miếng nhỏ. 

– Kỷ tử và táo đỏ cho vào bình giữ nhiệt hoặc ấm rồi hãm nước sôi. 

– Với những ai bị lạnh bụng có thể thêm 2 – 3 lát gừng nướng. 

Uống cả ngày cho đến khi không còn vị nữa, sau một thời gian sẽ thấy công dụng của kỷ tử. 

Trà kỷ tử sấy khô giảm cân

Như đã nói ở trên, kỷ tử có tác dụng lớn giúp giảm cân hiệu quả. Đặc biệt cách làm không hề khó nên rất phù hợp với những ai có công việc bận rộn. 

Thành phần 

– 12g kỷ tử. 

Cách làm

– Cho kỷ tử đã chuẩn bị vào bình giữ nhiệt đã chuẩn bị. 

– Đổ một lượng nước sôi vừa đủ ủ khoảng 10 phút. 

– Dùng để uống cho đến khi hết thì thôi. 

Tác dụng của kỷ tử và táo tàu cũng tương tự lại vô cùng thơm ngon nên bạn có thử kết hợp chúng. 

Trà kỷ tử hoa cúc giúp sáng mắt

Trà kỷ tử hoa cúc không chỉ đem đến lợi ích an thần giúp đầu óc tỉnh táo, đồng thời còn giúp đôi mắt sáng khỏe hơn. Những người làm văn phòng thường xuyên làm việc với máy tính nên uống mỗi ngày một ly sẽ tránh khô mắt, giảm nhức mỏi. Kiên trì uống sẽ thấy được công dụng của kỷ tử. 

Thành phần

– Chuẩn bị từ 4 – 5 bông hoa cúc. 

– 1 thìa kỷ tử. 

– 300ml nước sôi. 

Cách làm

– Cho tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị vào trong cốc. 

– Đổ lượng nước xâm xấp nguyên liệu để tráng. 

– Đổ nước với lượng uống mong muốn đem ủ khoảng 5 phút đã có thể thưởng thức. 

Hạt kỷ tử hầm chim câu

Đây là món ăn dành để bồi bổ cho người bị ốm lâu ngày có cơ thể hư nhược, khí đoản, thị lực kém, hoa mắt, đau lưng… 

Thành phần

– 30g kỷ tử. 

– 3 con chim bồ câu. 

– Gia vị vừa ăn. 

– 1 lít nước. 

Cách làm 

– Chim bồ câu rửa sạch cắt thành miếng vừa ăn đem chần qua nước sôi để rửa sạch hết vết máu. 

– Bỏ tất cả những thứ đã chuẩn bị vào liễn, thêm chút gừng, rượu gia vị, hạt tiêu, kỷ tử… 

– Đậy nắp liễn cho vào nồi hấp từ 30 – 60 phút là có thể dùng. 

Hạt kỷ tử ninh với xương và đậu đen

Món hầm cùng đậu đen, kỷ tử dùng cho những người bị thiếu máu ở người bị can thận âm hư, chóng mặt, ù tai, thường xuyên sốt nóng, chân tay phát nhiệt… 

Thành phần 

– 15g kỷ tử. 

– 30g đỗ đen. 

– 20 quả táo tàu. 

– 250g xương lợn. 

Cách làm 

– Cho tất cả các thành phần đã chuẩn bị vào nồi nước đem ninh nhừ với lượng gia vị vừa đủ. 

– Sử dụng mỗi ngày một lần và uống lâu dài. 

Hạt kỷ tử hấp với gà mái

Món kỷ tử hấp cùng gà mái nên rất tốt cho những người can thận bất túc, váng đầu, hoa mắt, hay ngủ mơ… 

Thành phần

– 15g kỷ tử. 

– 1 con gà mái. 

Cách làm

– Gà đem sơ chế sạch sẽ để ráo nước. 

– Kỷ tử, gừng tươi cho vào bên trong bụng con gà. 

– Cho vào nồi thêm hạt tiêu, gia vị nước và nồi đem nấu chín. 

Hạt kỷ tử với mộc nhĩ trắng

Món ăn kết hợp giữa hạt kỷ tử và mộc nhĩ trắng ăn thường xuyên sẽ tăng cường các mao mạch, thúc đẩy tuần hoàn máu. Không chỉ thế, gan và nội tạng được giải độc, tăng trưởng dịch vị tiêu hóa. 

Thành phần 

– 25g kỷ tử. 

– 20g mộc nhĩ trắng. 

– 100g đường phèn

– 2 quả trứng gà. 

Cách làm

– Mộc nhĩ trắng ngâm với nước cho nở, cắt bỏ hoàn toàn cuống. 

– Đổ nước vào nồi đun sôi. 

– Trứng chỉ lấy lòng trắng thêm vào đường phèn đánh tan. Thêm mộc nhĩ trắng vào bát. 

– Đem tất cả đi đun sôi rồi cho kỷ tử và mộc nhĩ trắng vào nấu thêm lúc nữa. 

Kỷ tử hầm với óc heo

Óc heo hầm kỷ tử rất bổ dưỡng giúp điều trị gan thận bị hư tổn, thiếu tinh huyết gây ra chứng đau lưng, mỏi gối, đau đầu, ù tai,… 

Thành phần

– 50g kỷ tử. 

– 2 bộ óc heo. 

Cách làm 

– Óc lợn rửa sạch loại bỏ hết gân máu. 

– Kỳ tử và óc heo đem bỏ trong liễn sứ thêm gừng, rượu, gia vị cùng nước.

– Đặt lên nồi hầm cách thủy đến khi chín. 

Nhiều người thắc mắc ăn kỷ tử có tác dụng gì? Thực tế kỷ tử kết hợp cùng các nguyên liệu khác sẽ tạo thành món ăn vừa ngon miệng lại bổ dưỡng cho sức khỏe. 

Theo Đông y, công dụng của kỷ tử đối với sức khỏe rất lớn được xem như một loại siêu thực phẩm. Hy vọng với những thông tin chia sẻ trong bài sẽ giúp ích cho hành trình chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình.