Tiêu xanh có công dụng gì? Cách chế biến tốt cho sức khỏe

Tiêu xanh là một loại gia vị quen thuộc trong căn bếp của mỗi gia đình. Trong Y học cổ truyền, tiêu có tính cay nóng, làm ấm bụng, chống nôn, kích thích tiêu hóa. Trong ẩm thực, tiêu có vị cay nhẹ đặc trưng, khác hoàn toàn với vị cay của ớt. Do đó, hạt tiêu được thêm vào tẩm ướp, nấu rất nhiều món ăn để tăng thêm hương vị và được rất nhiều người yêu thích.

Tổng quan về hạt tiêu xanh 

Hạt tiêu xanh là loại gia vị có chứa nhiều giá trị dinh dưỡng, được sử dụng phổ biến trong y học và cả cuộc sống thường ngày.

Tiêu xanh là gì?

Hạt tiêu (còn gọi là hắc cổ nguyệt, hắc xuyên,…) là hạt của cây hồ tiêu (danh pháp khoa học: Piper nigrum), thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae). 

Đây là loại cây dây leo, thân dài, không lông, nhẵn mịn. Cây có nhiều rễ, sống bằng cách bám vào cây khác. Lá tiêu như lá trầu không nhưng thuôn dài hơn. Chùm hoa có hình đuôi sóc. Khi chín, hạt rụng cả chùm và tạo nên chùm quả dài. Quả hạt tiêu có dạng cầu nhỏ, mỗi chùm có 20 – 30 quả xanh. Mỗi quả chỉ chứa 1 hạt và dựa vào độ chín mà chúng ta có thể thu hoạch hạt tiêu trắng (tiêu sọ), hạt tiêu đen (tiêu bắc), hạt tiêu xanh và hạt tiêu đỏ.

Tiêu là loại cây trồng có giá trị kinh tế, xuất khẩu cao. Được trồng phổ biến ở Bình Dương, Phú Quốc, Tây Nguyên và một số tỉnh Đông Nam Bộ. Hạt tiêu rừng ở vùng núi Tây Bắc có hương thơm và vị tiêu cay nồng đặc trưng mà không nơi nào có được. Trên thị trường còn nổi tiếng hạt tiêu Tứ Xuyên – một loại hạt tiêu Trung Quốc làm nên hương vị đặc biệt của ẩm thực Trung Hoa.

Giá trị dinh dưỡng trong hạt tiêu xanh 

Tiêu xanh tươi chứa lượng lớn vitamin C nhiều hơn cả trong cà chua. Ngoài ra, chúng còn chứa thêm các thành phần piperine, chanvixin, tinh dầu, tinh bột, chất béo, tạo nên vị cay hắc đặc trưng của tiêu. 

Tiêu xanh bao nhiêu 1kg?

Hiện nay, trên thị trường, mức giá của 1kg tiêu xanh rơi vào khoảng 100.000đ. Tuy nhiên, mức giá này còn phụ thuộc vào giống cây, giai đoạn thu hoạch,…

Nhờ những giá trị dinh dưỡng vốn có, hạt tiêu xanh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

Ăn tiêu xanh có tác dụng gì?

Tác dụng của tiêu xanh bao gồm:

Tăng khả năng hấp thụ dưỡng chất 

Trong hạt tiêu có chứa Piperine. Đây là chất có khả năng:

• Làm tăng tính khả dụng của các chất dinh dưỡng như vitamin A, C, beta-carotene. 
• Kích thích hoạt động dịch chuyển của amino axit trong thành ruột, hạn chế enzyme. Nhờ vậy, cơ thể chuyển hóa chất dinh dưỡng tốt hơn.
• Làm giảm sự dịch chuyển của chất trong tế bào, tăng cường hoạt động của ruột non. Từ đó, cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng dễ dàng hơn, các chất đi vào cơ thể cũng nhiều giá trị dinh dưỡng hơn.

Hỗ trợ phân tán khí gas trong bao tử

Nếu bạn bị đầy hơi, khó tiêu thì hãy sử dụng hạt tiêu xanh thay cho ớt. Món ăn vừa có vị cay, thơm nồng, vừa có khả năng đào thải khí gas tích tụ trong bao tử. Chỉ cần ăn các món ăn kèm gia vị này từ 1 – 2 bữa thì sẽ giảm đáng kể tình trạng chướng khí, khó tiêu này.

Giảm căng thẳng

Chất piperine trong hạt tiêu có thể kích thích cơ thể sản xuất nhiều serotonin. Đây là loại chất dẫn truyền xung động thần kinh, điều chỉnh tâm trạng. Nên khi ăn hạt tiêu, chúng ta sẽ có tâm trạng phấn chấn hơn, xua tan mệt mỏi và căng thẳng. Bên cạnh đó, chất này có khả năng kích thích não tiết ra endorphin, giúp giảm đau, mang lại cảm giác thoải mái, suy nghĩ tích cực, lạc quan và yêu đời hơn.

Kháng khuẩn

Tiêu xanh có khả năng kìm hãm sự phát triển của vi sinh vật gây bệnh rất tốt, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng, giảm nguy cơ bị độc do côn trùng cắn. Bổ sung nó trong thực đơn hàng ngày có thể làm sạch động mạch với cơ chế tương tự chất xơ. Đồng thời, loại bỏ cholesterol dư thừa ở thành mạch giúp làm giảm chứng xơ vữa động mạch – nguyên nhân gây ra đau tim, đột quỵ. 

Ngoài ra, khả năng kháng khuẩn của tiêu xanh còn có tác dụng trong việc làm sạch đường hô hấp và các vấn đề liên quan đến răng lợi, làm đẹp da.

Cải thiện chức năng hệ tiêu hóa

Các vấn đề tiêu hóa xảy ra khi dạ dày không thể tiết ra axit hydrochloric. Ăn hạt tiêu cay sẽ giúp chúng ta xử lý tình trạng này. Từ đó, tiêu hóa nhanh hơn và thuận lợi hơn, giúp loại bỏ tình trạng ăn không tiêu, táo bón, đầy hơi, đau bụng. Ngoài ra, hạt tiêu xanh có khả năng kháng khuẩn đường ruột, hỗ trợ giải quyết vấn đề do vi khuẩn gây nên.

Chữa nghẹt mũi và sung huyết

Với công dụng kháng khuẩn, hạt tiêu có thể chống và chữa cảm cúm hiệu quả. Khi chúng ta bị khó thở do đường hô hấp có đờm, xung huyết, chỉ cần một ít hạt tiêu khô sẽ giúp hô hấp thông thuận hơn.

Chữa viêm khớp

Chất piperine có công dụng kháng viêm nên chúng ta có thể ứng dụng chúng trong việc giảm đau xương khớp bằng cách trộn bột hạt tiêu với ít dầu nóng và xoa bóp nhẹ nhàng xung quanh các khớp bị đau. Việc này giúp khí huyết lưu thông và giảm tình trạng đau do tuần hoàn kém.

Chống oxy hóa

Hạt tiêu có chứa các chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa và sửa chữa hậu quả gây ra bởi các gốc tự do. Đây là cách ngăn ngừa bệnh ung thư, bệnh tim mạch và các vấn đề gan. Các chất chống oxy hóa này giúp trung hòa chất độc hại và bảo vệ cơ thể từ nhiều điều kiện. Đặc biệt, làm giảm hẳn các triệu chứng về lão hóa sớm như thoái hóa điểm vàng, nếp nhăn, đốm tuổi, mất trí nhớ.

Với những công dụng có lợi cho sức khỏe như trên và hương vị thơm ngon đặc biệt, hạt tiêu xanh được sử dụng phổ biến trong các món ăn hàng ngày.

Tiêu xanh dùng để nấu món gì?

Một số món ăn có thể sử dụng hạt tiêu xanh:

Thịt kho nấm đùi gà với tiêu xanh 

Tiêu xanh cho hương vị rất riêng, không quá cay nồng, nhưng vẫn đượm vị ấm thơm, đặc biệt khi ăn kèm nguyên cả hạt.

Nguyên liệu:

• Thịt vai/ ba chỉ
• Nấm đùi gà
• Tiêu xanh
• Hành
• Dầu hào, xì dầu, mắm
• Đường, dầu ăn

Quy trình chế biến:

• Thịt rửa sạch, thái miếng dày 0,5 – 0,7cm. Nấm làm sạch, thái dày 1 – 2cm. Hành khô bóc vỏ, rửa sạch. Ướp thịt với một chút dầu hào, xì dầu.
• Bắc nồi lên bếp, cho một thìa dầu ăn, một thìa đường khuấy đều, đun đến khi chuyển màu cánh gián. 
• Cho thịt vào nồi, rồi cho tiếp nấm, hành khô, 2 nhánh tiêu xanh vào đảo cùng. Thêm chút nước mắm rồi đảo đến khi thịt săn lại.
• Đổ thêm nước sấp mặt thịt. Có 2 cách đun: đun nhỏ lửa để nhiều nước và đun to cho cạn nước. Tùy theo sở thích của mỗi gia đình mà lựa chọn 1 trong 2 cách trên.

Nấm rơm kho tiêu xanh 

Món ăn đậm đà, thơm ngon cho những bữa chay hàng ngày.

Nguyên liệu cho 3 người:

• 300 g nấm rơm
• 30g tiêu xanh
• 1/2 muỗng cafe bột ớt Hàn Quốc
• 1 muỗng boa rô
• 2 muỗng xì dầu
• 1 muỗng đường
• Lá ngò

Quy trình chế biến:

• Nấm rơm gọt rửa, ngâm nước muối pha loãng rồi rửa lại cho sạch, để táo
• Làm nóng chảo, cho dầu ăn cùng ½ thìa cà phê tiêu xanh giã dập, phu cho dậy mùi thơm thì tắt bếp.
• Cho nấm, đường, ớt bột, xì dầu vào trộn đều rồi để 15 phút cho thấm gia vị. Bật lửa lại, nấu sôi rồi cho mấy chùm tiêu xanh vào. Nấu 15 phút là được.
• Múc nấm ra đĩa, xếp tiêu xanh và rắc lên ít bột ớt rồi trang trí bằng lá ngò là xong.

Nấm mỡ kho tiêu xanh 

Món ăn chế biến đơn giản, thích hợp cho những bữa cơm văn phòng tiện lợi.

Nguyên liệu cho 3 người:

• 300g nấm mỡ
• 2 nhánh tiêu xanh
• Ớt tươi (tùy chọn)
• Đường, nước tương, dầu ăn, muối

Quy trình chế biến:

• Tiêu xanh đập dập nhẹ, nấm rửa sạch, thái miếng vừa ăn 
• Cho ít dầu ăn vào nồi, thêm đường, nước tương, tiêu xanh vào nấu sôi trong 5 phút.
• Cho nấm vào kho nhỏ lửa trong 10 – 15 phút thì tắt bếp. Có thể cho thêm ớt tươi.

Gà nướng tiêu xanh 

Gà thơm, ngấm vị nước sốt nướng hoà quyện ăn rất ngon miệng.

Nguyên liệu cho 2 người: 

• 1/2 con gà (khoảng 700gr)
• 1 củ hành tím
• 3 thìa mật ong
• 3 nhánh tiêu tươi
• 3 thìa nước tương
• 3 thìa dầu hào
• 1 thìa dầu mè
• 1 thìa ngũ vị hương
• 1 thìa rượu mirin
• 1 thìa sa tế

Quy trình chế biến:

• Rửa gà với nước muối, để ráo.
• Ướp gà với ngũ vị hương, hạt tiêu, mật ong, nước tương, dầu hào, hành tím thái mỏng, dầu mè, sa tế, rượu mirin trong vòng 30 phút – 1 giờ.
• Sau khi gà ngấm, bọc giấy bạc xong quanh gà rồi nướng bằng nồi chiên không dầu ở nhiệt độ 200 độ C trong 40 phút. Cách 20 phút sẽ trở gà cho chín đều. Khi nồi báo xong là có thể lấy ra ăn.

Đuôi bò hầm tiêu xanh

Đuôi bò thơm với phần da giòn giòn, vị đậm đà, ngon ngọt với vị cay cay của tiêu xanh. Ăn với bánh mì hay cơm nóng đều ngon.

Nguyên liệu cho 5 người:

• 1 kg đuôi bò
• 100g tiêu xanh
• 300g củ cà rốt
• 300g củ khoai tây
• 1 củ hành tây
• 2 trái cà chua
• 2g quế
• 2 cái hoa hồi
• 2 cây sả
• 10g gừng
• 20g cần tây
• Bánh mì
• Hạt nêm, đường, bột ngọt, nước mắm, tiêu, dầu ăn, muối
• Rượu mai quế lộ

Quy trình chế biến:

• Rửa sạch đuôi bò rồi chặt khúc vừa ăn, ngâm vào thau nước có pha muối và rượu mai quế lộ trong 30 phút. Rửa lại với nước sạch rồi vớt ra để ráo nước.
• Cho đuôi bò, 1 thìa canh hành, tỏi băm, sả đập dập, gừng đập dập, quế, hoa hồi (đa rang sơ), 3 nhánh tiêu xanh đập dập, 1 thìa canh hạt nêm, 1 thìa canh đường, 1 thìa cà phê bột ngọt, 1 thìa cà phê tiêu, 2 thìa canh dầu ăn vào nồi và đảo đều, để ướp trong 30 phút.
• Tiêu xanh rửa sạch, để ráo. Hành, tỏi băm nhỏ, cà chua và hành tây rửa sạch rồi cắt múi cau.
• Cà rốt và khoai tây bỏ vỏ, rửa sạch, cắt khối vừa ăn. Cần tây rửa sạch, cắt nhỏ.
• Cho vào nồi 2 thìa canh dầu ăn, thêm hành, tỏi phi thơm, đổ đuôi bò đã ướp vào, xào trên lửa lớn cho săn lại. Đổ 2l nước vào hầm trong 45 phút (vớt bọt thường xuyên trong lúc hầm)
• Bắc chảo dầu lên, đun dầu nóng, cho khoai tây vào chiên vàng rồi vớt ra để ráo dầu.
• Hầm đuôi bò 45 phút thì vớt hết sả, gừng đem bỏ đi. Nên thêm 1 thìa canh hạt nêm, 1 thìa canh đường, rồi lần lượt cho cà rốt, khoai tây, cà chua, hành tây vào nấu thêm 10 phút cho khoai chín.
• Cho tiêu xanh vào nấu thêm 5 phút, thêm 1 thìa canh nước mắm vào cho phù hợp với khẩu vị rồi tắt bếp. Múc đuôi bò hầm ra rồi cho cần tây lên trên là xong.

Tuy có thể nấu rất nhiều món ăn vừa ngon miệng, vừa đầy đủ chất dinh dưỡng, nhưng bạn cũng cần lưu ý một số điều khi dùng quả tiêu xanh để sử dụng đúng cách và đảm bảo sức khỏe

Những lưu ý khi dùng quả tiêu xanh

Một số điều bạn cần lưu ý:

Không dùng tiêu xanh ngâm chung với thuốc

Hạt tiêu có chà nhiều chất chống oxy hóa, có tác dụng chống viêm và giảm đau. Nên nếu sử dụng chung với những loại thuốc có tác dụng tương tự có thể phản tác dụng, thậm chí tạo thành các chất có hại cho cơ thể. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu muốn sử dụng chung hạt tiêu xanh với thuốc.

Không ăn quá nhiều tiêu xanh 

Hạt tiêu xanh tốt cho hệ tiêu hóa nếu ăn với mức độ vừa phải. Hấp thụ quá nhiều tiêu xanh có thể dẫn đến đau bụng hay các phản ứng khác ở đường tiêu hóa. Một số người mắc bệnh rối loạn tiêu hóa cần hạn chế ăn loại gia vị này.

Có khả năng gây mẩn ngứa

Sử dụng nhiều tiêu xanh có thể khiến da khô và bong tróc. Thậm chí có thể gây ngứa đối với làn da nhạy cảm. Vì vậy, những chị em nào sở hữu 2 làn da mang tính chất này cần cân nhắc khi ăn hạt tiêu.

Có thể gây ra bệnh về phổi

Một lượng lớn tiêu vào cơ thể thông qua việc uống có thể mắc vào bên trong phổi. Tai nạn này đặc biệt nghiêm trọng đối với trẻ em, có thể dẫn đến tử vong.

Ngoài những vấn đề cần lưu ý trên, bạn cũng cần tìm hiểu kỹ về tác dụng phụ của hạt tiêu xanh để tránh những hậu quả không mong muốn.

Tác dụng phụ của tiêu xanh 

Một số tác dụng phụ của hạt tiêu xanh:

Khó chịu khi mang thai

Khi bạn mang thai, cơ thể bạn luôn nhạy cảm với đồ ăn, đặc biệt là các loại gia vị. Trong giai đoạn này, phụ nữ mang thai nên tránh xa các loại hạt tiêu vì nó có thể gây khó chịu cho dạ dày trong những tháng đầu. Sử dụng nhiều còn tăng nguy cơ sảy thai. 

Tránh khi cho con bú

Loại gia vị cay nóng này có thể truyền qua đường sữa mẹ, làm thay đổi mùi vị và gây ra các vấn đề tiêu hóa ở trẻ.

Tiêu xanh gây rối loạn tiêu hóa

Sử dụng quá nhiều hạt tiêu xanh có thể dẫn đến các vấn đề về dạ dày hoặc cũng có thể khởi phát bệnh dạ dày.

Cảm giác nóng dạ dày

Hạt tiêu có hương vị cay nóng, gây ra cảm giác nóng rát khó chịu trong dạ dày. Vì vậy, loại gia vị này chỉ nên sử dụng vừa phải.

Gây ra vấn đề về hô hấp

Hạt tiêu có thể làm kích ứng cổ họng, hen và các vấn đề về hô hấp khác.

Để sử dụng hạt tiêu xanh với chất lượng tốt nhất, bạn cần chú ý đến cách bảo quản hạt tiêu.

Cách bảo quản tiêu xanh

Tùy vào thời gian mà có những cách bảo quản tiêu xanh khác nhau:

• Bảo quản ngắn ngày

Nếu có thể sử dụng hết trong 1 tuần, bạn chỉ ần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Khi dùng, lấy ra một lượng vừa đủ, tránh lấy ra toàn bộ rồi cất vào để tránh làm cho tiêu bị thâm và nhanh hỏng.

• Bảo quản trên 1 tháng

Nếu ước chừng sử dụng trên 1 tháng, bạn nên chia thành nhiều túi nhỏ và bảo quản trong ngăn đá. Dùng túi nào rã đông túi đó là được.

• Bảo quản trên 3 tháng

Bạn nên sử dụng phương pháp hút chân không và cất trong ngăn đá tủ lạnh nếu muốn bảo quản tiêu trên 3 tháng.

Tiêu xanh được sử dụng rất nhiều trong ẩm thực nhờ tác dụng dinh dưỡng và hương vị đặc trưng. Vị cay đặc biệt của hạt tiêu xanh “tươi mới” đặc biệt hơn hạt tiêu đen. Tuy nhiên, hương vị này nồng và dễ chịu hơn hơn vị cay của ớt, tuy nhiên nó mang lại sức lan tỏa cực kỳ lớn. Vì vậy, rất nhiều người yêu thích loại gia vị này và thường sử dụng nó trong các bữa ăn gia đình.